مایع درمانی و سرم تراپی حیوانات در منزل
قسمت اعظم وزن بدن را آب تشکیل میدهد، تقریبا ۶۰ ٪ وزن بدن حیوانات بالغ را تشکیل میدهد که ۲۰٪ وزن بدن مایعات برون یافته ای و ۴۰٪ وزن بدن مایعات درون یافته ای است. اما این مقدار در نوزادان حیوان کمی بیشتر است. هر عاملی که سبب کم آبی بدن شود، میتواند منجر به اختلالات گسترده ای در تعادل الکترولیتها شده و زندگی حیوان را به خطر اندازد. عواملی مانند اسهال، استفراغ و بیهوشی باعث کم آبی بدن میشوند.
مایع درمانی و سرم تراپی تزریق مایعات به بیمار به عنوان یک اقدام درمانی یا پیشگیری است. می توان آن را از طریق راه های داخل وریدی، داخل صفاقی، داخل استخوانی، زیر جلدی و خوراکی برای بیمار تجویز کرد.
زمانی که مایع در هر قسمتی از این محفظه ها ( درون یافته ای و برون یافته ای )از بین رفته باشد یا خطر از دست دادن مایع وجود داشته باشد مایع درمانی انجام میشود. شدت از دست دادن مایع، و محفظه ای که از آن از بین رفته است، بر انتخاب مایع و سرعتی که باید با آن تزریق شود، تأثیر دارد.
رایج ترین سرم های تزریقی برای حیوانات خانگی در منزل
- سرم ایزوتونیک:
این سرم ها در حجم های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی لیتری هستند. در بیماران دیابتی باید با همراه انسولین تزریق شوند .تزریق بصورت زیر پوستی این سرم ممنوع است. همچنین در بیماران آنوری تزریقی این سرم نیز ممنوع است .در درمان اسهال همراه با سالین تجویز شود.
- سرم نرمال سالین:
این سرم برای آسیب کلیوی ،هیپوولمی ، نارسایی قلبی، احیای قلبی ریوی، دیابتی، بعد از استفراغ ،درمان کاهش سدیم بدن مصرف می شود. و تنها در صورتی که بیمار نارسایی کلیه و کبد و قلب داشته باشد و افزایش سدیم بدن داشته باشد منع مصرف وجود دارد.
- سرم رینگر:
این سرم نیز منع مصرف در کلیه و کبد و قلب دارد. در مواردی همچون شوک هیپوولمیک، جلوگیری از هیپوکالمی گاستروانتریت میتوان مصرف شود.
- سرم رینگرلاکتات:
این سرم در Npo ، اسیدوز و مسمومیت با داروهای اسیدی و اسهال مصرف میشود.
- سرم قندی نمکی:
در مورد گاستروانتریت، مسمومیت، تامین آب بدن میتوان مصرف شوند و در بیماران دیابتی منع مصرف دارد.
- سرم یک سوم دو سوم:
این سرم شامل یک سوم سدیم کلراید ۹/. درصد و دو سوم دکستروز ۵٪ است که در نارسایی کلیه و کبد باید با احتیاط تجویز شوند.
نکات قابل توجه در سرم تراپی و مایع درمانی حیوانات در منزل
اگر حیوانی که به اسهال یا استفراغ مبتلا بود ، به ازای هر بار اسهال یا استفراغ درنظر بگیرید که حدود ۴ ml/kg مایعات از بدن آن از دست رفته است. برای مثال اگر سگی با دو بار استفراغ در روز و به وزن ده کیلوگرم حدود ۸۰ میلی لیتر آب از دست داده است.
دکتر دامپزشک باید در موارد از دست رفتن مایعات ، درصد دهیدراتاسیون حیوان را بتواند تشخیص دهد.
( دوز دهیدراتاسیون با حاصل ضرب درصد دهیدراتاسیون در وزن بدن حیوان بدست می آید). برای مثال توله سگ ۵ کیلویی با سابقه اسهال که ده درصد دهیدراته است ۵/. لیتر مایع نیاز دارد.
محلولهای رایج را بشناسیم :
- محلول رینگر لاکتات
در مسمومیت و اسهال خیلی مفید است.
- سالین (سدیم کلرید ۹/۰%)
این محلول حاوی یونهای سدیم و کلرید است برای درمان اسهال خیلی مفید میباشد.
- دکستروز ۵ درصد
این محلول کاملا بدون الکترولیت است. وقتی که حیوان نمی تواند به صورت خوراکی مایعات دریافت کند یا دچار افت قند خون میشود گزینه مناسبی برای مصرف است.
- دکستروز ، سالین : این محلول به سرم قندی – نمکی معروف است.
در مراحل اولیه اسهال مصرف می شود.
- مراحل تجویز مایعات
به ازای هر یک درصد افزایش PCV حدود ۱۰ ml/kg مایعات از دست رفته است. باید بدانید که مقدار طبیعی حجم فشرده سلولهای خون در سگ ها ۴۵ و در گربه ها ۳۵ درصد میباشد.
مایع درمانی در نشانه ها و علایم زیر انجام میگیرد:
- از دست دادن مایعات ناشی از کم آبی، بیماری، خونریزی و غیره جایگزین میشوند.
- جلوگیری از دست دادن مایع در حین بیهوشی، حفظ دسترسی وریدی، اطمینان از پرفیوژن کلیوی و فشار خون کافی،
- اصلاح اختلالات الکترولیتی
- اصلاح عدم تعادل اسید و باز
- تجویز داروها و تغذیه تزریقی مایعات به بیماران
. • در طول شوک.
- کم آبی بدن.
- دیورز (سمیت، بیماری های کلیوی).
- بعد از عمل جراحی،
- ناهنجاری های باز اسید.
- ناهنجاری های الکترولیت.
- حفظ تعادل مایعات و الکترولیت های بدن
اطلاعات کلی در مورد مایع درمانی حیوانات در منزل
همانطور که گفته شد یک حیوان بالغ حدود 60 درصد از وزن بدنش را مایعات تشکیل داده است. مایع درون سلولی (ICF) از حدود دو سوم کل مایعات بدن تشکیل شده است. مایع خارج سلولی (ecf) که حدود یک سوم کل مایعات بدن را تشکیل می دهد. به سه بخش فرعی تقسیم می شود: ب
- ینابینی
- داخل عروقی
- ترانس سلولی
بینابینی شامل سه چهارم کل مایع موجود در فضای خارج سلولی میباشد
- داخل عروقی حاوی مایع، عمدتاً پلاسما، است که در داخل رگ های خونی است.
- مایع موجود در بخش ترانس سلولی توسط سلول های تخصصی مسئول مایع مغزی نخاعی، مایع گوارشی، صفرا، ترشحات غدد، بخش های تنفسی و مایعات سینوویال تولید می شود.
- مصرف آب روزانه حیوان حدود 10% وزن بدن است ( اما این مقدار از حیوانی به حیوان دیگر با توجه به سن، محیط، مصرف خوراک و غیره می تواند باهم فرق کند)
از دست دادن روزانه آب برابر با مصرف روزانه است و این از دست دادن از طریق پوست، ریه، کلیه و دستگاه گوارش اتفاق می افتد.
انواع مایع درمانی
- درمان جایگزین: درمانی که در آن نوع مایعی را که از بدن از دست می‌رود تزریق می شود.
- درمان کمکی: یک نوع مایع برای برداشتن نوع دیگری از مایعات داده می شود. مانیتول 25% در صورت آسیت و ادم پیشنهاد میشود.
درمان حمایتی: مایعی به حیوان داده می شود تا بتواند سریع درمان شود، یعنی اسیدهای آمینه، مواد معدنی، مولتی ویتامین ها و کربوهیدرات ها و غیره را شامل میشود.
